Blefarit (Kirpik dibi iltihabı) nedir ve nasıl tedavi edilir?
Blefarit nedir?
Blefarit, göz kapaklarının kenarlarının iltihaplanması ile karakterize bir hastalıktır. Meibomian bezleri, göz kapaklarının iç kısmında bulunan ve yağ salgılayan bezlerdir. Blefaritin birçok farklı nedeni olabilir ancak meibomian bezlerinin tıkanması, blefaritin en yaygın nedenlerinden biridir. Blefaritin görülme sıklığı, coğrafi bölgeye, yaşa ve diğer faktörlere bağlı olarak değişebilir. Genel olarak, blefarit oldukça yaygın bir durumdur ve dünya çapında birçok insanı etkiler. Ancak kesin bir görülme sıklığı vermek zor olabilir çünkü birçok kişi hafif semptomlar yaşayabilir ve tıbbi yardım aramayabilir.
Belirtileri
● Göz kapaklarının kenarlarında kızarıklık veya tahriş
● Göz kapaklarının kenarlarında pullanma veya kabuklanma
● Göz kapaklarında şişlik veya hassasiyet
● Gözlerde kaşıntı veya yanma hissi
● Kirpik tabanında beyaz ya da sarımtırak kabuklanmalar
● Göz kapaklarının kenarlarında yağlı, kalın salgı birikintileri
● Kirpiklerin dökülmesi
Bu belirtiler kişiden kişiye değişebilir ve bazı insanlarda daha hafif, bazılarında ise daha şiddetli olabilir.
Sebepleri nelerdir?
● Bakteriyel enfeksiyonlar: Staphylococcus aureus gibi bakteriler göz kapaklarında enfeksiyonlara yol açabilir.
● Yağ bezlerinin tıkanması: Göz kapaklarında yer alan yağ bezleri tıkanabilir ve bu da blefarite neden olabilir.
● Demodex akarı enfeksiyonu: Göz kapaklarında bulunan Demodex akarları bazı insanlarda blefarite neden olabilir.
● Cilt hastalıkları: Rozasea gibi cilt hastalıkları, blefaritin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
● Gözyaşı problemleri: Kuru gözler veya gözyaşı bezlerinin düzensiz çalışması, blefarite zemin hazırlayabilir.
● Alerjiler: Gözleri tahriş eden alerjenlere maruz kalma, blefaritin ortaya çıkmasına katkıda bulunabilir.
● Hormonal değişiklikler: Hormonal değişiklikler bazı insanlarda blefarite yol açabilir.
Risk faktörleri
● Yaş: Blefarit her yaşta görülebilir, ancak yaşlılık blefarit riskini artırabilir.
● Cinsiyet: Kadınlarda ve erkeklerde eşit sıklıkta görülebilir, ancak bazı durumlarda kadınlarda daha yaygın olabilir.
● Kirpik hijyeni: Kirpiklerin yetersiz temizliği veya hijyen eksikliği blefarit riskini artırabilir.
● Kontakt lens kullanımı: Kontakt lens kullananlar, lenslerin temizlenmesi veya kullanımıyla ilgili hijyen kurallarına uyumda eksiklik gösterirse blefarit riski artabilir.
● Göz kapağı anatomisi: Bazı kişilerde göz kapaklarının anatomik yapısı blefaritin gelişmesine zemin hazırlayabilir.
● Cilt hastalıkları: Rosacea gibi cilt hastalıkları veya seboreik dermatit gibi cilt problemleri blefarit riskini artırabilir.
Nasıl anlaşılır?
Blefarit tanısının konulmasında ilk olarak hastanın şikayetlerinin ne zaman başladığı, şiddeti ve diğer şikayetleriyle ilişkisi gibi faktörler değerlendirilir. Göz muayenesi sırasında göz kapakları ve kirpikler görsel olarak incelenir ve biyomikroskop adı verilen bir cihaz ile bakılabilir. Göz kapaklarındaki yağ bezlerinden salgı örnekleri alınabilir ve mikroskop altında incelenebilir. Bu, blefaritin tipini belirlemeye yardımcı olabilir. Göz kapaklarının yağ salgısını ölçmek için gözyaşı testleri yapılabilir. Altta yatan başka bir durumun blefarite neden olup olmadığını belirlemek için bazı durumlarda cilt testleri veya diğer tıbbi testler de istenebilir.
Komplikasyonları
Kronik ve şiddetli blefarit, göz kapağı kenarlarında skar dokusunun oluşmasına neden olabilir. Bu durum, göz kapağının şeklinde değişikliklere ve hatta kirpiklerin doğru şekilde büyümemesine yol açabilir. Göz kapağındaki yağ bezlerinin tıkanması sonucu arpacık olarak da bilinen şalazyonlar oluşabilir. Blefaritin sürekli tekrarlanması şalazyon riskini artırır. Kirpik köklerinden yayılan bakterilerin korneaya ulaşması sonucunda göz yüzeyinde iltihaplanma olarak bilinen keratit oluşabilir. Blefaritin kronikleşmesi korneanın kurumasına ve kornea üzerinde skar dokusu oluşumuna neden olabilir. Ayrıca kronik blefarit, göz kapağı kenarlarında iltihaplanma ve skarlaşma ile sonuçlanabilir. Bu durumda göz kapağı, normal pozisyonundan dışa (ektropion) veya içe (entropion) doğru eğilebilir.
Tedavi seçenekleri
Blefaritin tedavi seçenekleri arasında; göz kapaklarının temizliği, sıcak kompres uygulamaları, göz kapaklarına masaj, göz damlası veya merhemler, oral antibiyotikler, yağ salgısını düzenleyen omega-3 içerikli besinlerin tüketilmesi, demodex akarları için çay ağacı yağı içeren göz şampuanları ve suni gözyaşı damlaları yer almaktadır.
Gözkapağı hijyeni nasıl sağlanır?
Göz kapaklarının düzenli hijyeni, blefarit gibi göz sağlığı sorunlarını önlemek veya tedavi etmek için önemlidir. Göz kapaklarını her gün nazikçe temizlemek önemlidir. Bunun için, bebek şampuanıyla ılık suyu karıştırarak veya göz kapaklarını temizlemek için özel olarak formüle edilmiş göz kapak temizleyicilerini kullanarak bir pamuklu çubuk veya yumuşak bir bez yardımıyla göz kapakları temizlenebilir. Temizleme işleminden sonra, göz kapaklarına parmaklar ile dairesel hareketlerle hafifçe masaj yapılabilir. Sıcak kompres uygulaması, göz kapaklarındaki yağ bezlerinin tıkanıklığını açmaya yardımcı olabilir. Bu, pamuklu bir bezin ılık suya batırılarak sıkılması ve ardından göz kapaklarına uygulanmasıyla yapılabilir. Sıcak paketleri 5-10 dakika boyunca uygulayarak iltihabın ve tahrişin azalması sağlanır. Göz makyajını temizlemek göz kapaklarının sağlığını korumak için önemlidir. Her gün makyajı çıkarmak ve göz kapaklarını temizlemek, kirpik köklerinin tıkanmasını önleyebilir.
İlaç tedavileri
Antibiyotik veya kortikosteroid içeren göz damlaları veya merhemler, blefaritin iltihaplanmasını ve semptomlarını hafifletmek için reçete edilir. Antibiyotikler, bakteriyel enfeksiyonları tedavi etmeye yardımcı olabilirken, kortikosteroidler iltihaplanmayı azaltırlar. Kuru gözlerle ilişkili blefaritte, gözyaşı takviyeleri veya göz damlaları kullanılabilir. Bu ürünler, gözleri nemlendirir ve rahatlatır. Blefaritin iltihaplanmasını kontrol etmek için oral veya lokal olarak anti-enflamatuvar ilaçlar kullanılabilir. Bazı durumlarda, blefaritin bakteriyel nedenlerini tedavi etmek için oral antibiyotikler reçete edilebilir.
Blefarit tekrar eder mi?
Blefarit, genellikle kronik bir durumdur ve zaman zaman tekrarlayabilir. Altta yatan nedenler tam olarak tedavi edilemezse veya tetikleyici faktörlere maruziyet devam ederse kronik blefarit ile karşılaşılabilir. Blefaritin tekrarlanmasını azaltmak için düzenli göz kapakları hijyeni önemlidir. Göz kapaklarını temizlemek, yağ bezlerinin tıkanıklığını önleyebilir ve iltihabı azaltabilir. Ayrıca, kontakt lens kullanımı durumunda lenslerin temiz ve değiştirme talimatlarına uygun şekilde kullanımı da önemlidir. Alerjik reaksiyonlar veya kuru gözler gibi diğer göz sağlığı sorunları da blefaritin tekrarlanmasını tetikleyebilir, bu nedenle bu durumların yönetimi de önemlidir.
Amescua G, Akpek
EK, Farid M, Garcia-Ferrer FJ, Lin A, Rhee MK, Varu DM, Musch DC, Dunn SP, Mah
FS. (2019). American Academy of Ophthalmology Preferred Practice Pattern C,
External Disease P. Blepharitis Preferred Practice Pattern(R). Ophthalmology 126:P56-P93.
https://www.aaojournal.org/article/S0161-6420(18)32645-9/fulltext
Bernardes TF,
Bonfioli AA. (2010). Blepharitis. Semin Ophthalmol 25:79-83.
https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20590417/
Khanal S,
Tomlinson A, Diaper CJ. (2009). Tear physiology of aqueous deficiency and
evaporative dry eye. Optom Vis Sci 86:1235-1240.
https://journals.lww.com/optvissci/fulltext/2009/11000/tear_physiology_of_aqueous_deficiency_and.5.aspx
Kheirkhah A,
Blanco G, Casas V, Tseng SC. (2007). Fluorescein dye improves microscopic
evaluation and counting of demodex in blepharitis with cylindrical dandruff.
Cornea 26:697-700.
https://journals.lww.com/corneajrnl/fulltext/2007/07000/Quantitative_Anatomical_Differences_in_Central.10.aspx
Li W, Sun X,
Wang Z, Zhang Y. (2018). A survey of contact lens-related complications in a
tertiary hospital in China. Cont Lens Anterior Eye 41:201-204.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1367048417301078
McCulley JP,
Dougherty JM. (1985). Blepharitis associated with acne rosacea and seborrheic
dermatitis. Int Ophthalmol Clin 25:159-172.
https://journals.lww.com/internat-ophthalmology/citation/1985/02510/blepharitis_associated_with_acne_rosacea_and.10.aspx
Pflugfelder SC,
Karpecki PM, Perez VL. (2014). Treatment of blepharitis: recent clinical
trials. Ocul Surf 12:273-284.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1542012414001268
Sabeti S,
Kheirkhah A, Yin J, Dana R. (2020). Management of meibomian gland dysfunction:
a review. Surv Ophthalmol 65:205-217.
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S003962571930253X
Schaumberg DA,
Nichols JJ, Papas EB, Tong L, Uchino M, Nichols KK. (2011). The international
workshop on meibomian gland dysfunction: report of the subcommittee on the
epidemiology of, and associated risk factors for. Invest Ophthalmol Vis Sci
52:1994-2005.
https://iovs.arvojournals.org/article.aspx?articleid=2126338
Scheinfeld N,
Berk T. (2010). A review of the diagnosis and treatment of rosacea. Postgrad
Med 122:139-143.
https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.3810/pgm.2010.01.2107
Shah PP, Stein
RL, Perry HD. (2022). Update on the Management of Demodex Blepharitis. Cornea
41:934-939.
https://journals.lww.com/corneajrnl/fulltext/2022/08000/Update_on_the_Management_of_Demodex_Blepharitis.2.aspx
Tavassoli S,
Wong N, Chan E. (2021). Ocular manifestations of rosacea: A clinical review.
Clin Exp Ophthalmol 49:104-117.
https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/ceo.13900
